Tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản trong tháng 10 năm 2024 đạt khoảng 5,91 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu trong 10 tháng đầu năm lên 51,74 tỷ USD, tăng 20,2% so với cùng kỳ năm trước. Điều đáng chú ý là giá trị xuất siêu của ngành này trong 10 tháng đạt 15,21 tỷ USD, tăng 62,2% so với năm 2023.
Các mặt hàng nông sản nổi bật trong năm nay bao gồm: nông sản với 27,38 tỷ USD, tăng 25,6%; sản phẩm chăn nuôi đạt 423,5 triệu USD, tăng 2,7%; thủy sản đạt 8,33 tỷ USD, tăng 12%; lâm sản đạt 14,05 tỷ USD, tăng 19,9%; trong khi muối chỉ đạt 4,6 triệu USD, giảm nhẹ 0,2%.
Về thị trường xuất khẩu, châu Á tiếp tục là khu vực chiếm ưu thế với 48% thị phần. Các thị trường lớn tiếp theo lần lượt là châu Mỹ và châu Âu, chiếm tỷ lệ 23,5% và 11,5%. Về quốc gia, Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản vẫn là ba thị trường tiêu thụ nông sản lớn nhất của Việt Nam, với mức tăng trưởng ấn tượng, đặc biệt là Hoa Kỳ, nơi kim ngạch xuất khẩu tăng gần 26% so với cùng kỳ năm trước.
Những thách thức đối với xuất khẩu nông sản
Mặc dù đạt được những kết quả khả quan, ngành xuất khẩu nông sản Việt Nam cũng gặp phải một số thách thức lớn:
- Chất lượng sản phẩm và yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế: Các thị trường như EU, Mỹ và Nhật Bản yêu cầu sản phẩm nông sản phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm rất nghiêm ngặt. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải nâng cao chất lượng sản phẩm và cải tiến quy trình sản xuất, chế biến.
- Biến đổi khí hậu và thiên tai: Nông sản Việt Nam rất dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thời tiết bất lợi như hạn hán, lũ lụt, ảnh hưởng đến sản lượng và chất lượng sản phẩm, từ đó tác động trực tiếp đến xuất khẩu.
- Giá trị gia tăng thấp: Một số sản phẩm nông sản xuất khẩu của Việt Nam vẫn chủ yếu là hàng thô, chưa qua chế biến sâu, dẫn đến giá trị gia tăng thấp và khả năng cạnh tranh không cao so với các quốc gia khác.
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông sản bền vững:
Để tiếp tục duy trì và thúc đẩy xuất khẩu nông sản bền vững, Việt Nam cần thực hiện một số giải pháp sau:
- Nâng cao chất lượng sản phẩm: Các cơ quan chức năng và doanh nghiệp cần áp dụng công nghệ cao trong sản xuất để đảm bảo các sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, chứng nhận xuất xứ hàng hóa sẽ là yếu tố quan trọng giúp nâng cao tính cạnh tranh và mở rộng thị trường.
- Tăng cường sản xuất theo chuỗi giá trị: Việc xây dựng và phát triển các chuỗi cung ứng nông sản bền vững từ sản xuất đến chế biến và xuất khẩu sẽ giúp gia tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm, giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu nguyên liệu thô. Các doanh nghiệp cần kết nối chặt chẽ với nông dân để phát triển các mô hình hợp tác sản xuất, tập trung vào các sản phẩm chế biến sẵn.
- Đẩy mạnh xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm: Việc quảng bá sản phẩm qua các kênh truyền thông, hội chợ quốc tế và tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP, EVFTA, và RCEP sẽ giúp gia tăng thị phần xuất khẩu nông sản Việt Nam.
- Chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ mới: Công nghệ 4.0, như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain và big data, sẽ giúp quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả, cải thiện năng suất, chất lượng và giảm chi phí. Việc ứng dụng công nghệ số cũng sẽ giúp ngành nông sản nâng cao tính minh bạch và độ tin cậy của sản phẩm.
- Giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu: Việt Nam cần triển khai các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, bao gồm cải tiến giống cây trồng, áp dụng phương pháp canh tác bền vững và quản lý tài nguyên nước hiệu quả, nhằm đảm bảo sự ổn định và bền vững trong phát triển ngành nông sản.
Kết luận
Để duy trì sự phát triển bền vững trong xuất khẩu nông sản, Việt Nam cần có chiến lược đồng bộ và mạnh mẽ, từ nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển chuỗi giá trị, đến ứng dụng công nghệ mới và thích ứng với biến đổi khí hậu. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và nông dân, ngành xuất khẩu nông sản Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế bền vững của đất nước.
Tài liệu tham khảo
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. (2024). Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản tháng 10 và 10 tháng năm 2024. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.
Tổng cục Thống kê. (2024). Báo cáo tình hình kinh tế xã hội 2024.
