Ngành logistics hiện nay đang chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ nhờ vào sự phát triển nhanh chóng của công nghệ. Các xu hướng mới như xe tự lái, drone, xe tải điện và sự ứng dụng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý chuỗi cung ứng không chỉ giúp nâng cao hiệu quả vận hành mà còn đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam cũng không đứng ngoài xu hướng này, với những chính sách và chiến lược cụ thể hướng tới một hệ thống logistics hiện đại, thân thiện với môi trường.
Các xu hướng nổi bật trong ngành Logistics toàn cầu:
1. Vận chuyển tự động: Cuộc cách mạng không người lái
Xe không người lái (self-driving vehicles) là một trong những công nghệ tiên tiến đang được triển khai mạnh mẽ trên toàn thế giới và góp phần quan trọng trong lĩnh vực logistics toàn cầu.
Tại Việt Nam, mặc dù việc áp dụng xe tự lái trong logistics vẫn đang ở giai đoạn nghiên cứu và thử nghiệm, nhưng tiềm năng của công nghệ này là rất lớn. Các phương tiện tự lái, đặc biệt là xe tải tự lái, hứa hẹn sẽ giúp giảm chi phí vận hành, tăng cường độ chính xác trong giao nhận hàng hóa và giảm thiểu tai nạn giao thông.
Theo một báo cáo của McKinsey & Company (2021), công nghệ xe tự lái có thể giảm chi phí vận hành lên đến 45% so với các phương tiện truyền thống nhờ vào việc tự động hóa và tối ưu hóa các lộ trình vận chuyển. Điều này có thể mang lại lợi ích không chỉ cho các công ty logistics mà còn cho nền kinh tế toàn cầu, khi giúp giảm thiểu lượng khí thải carbon từ vận chuyển và cải thiện an toàn giao thông. Các công ty lớn như Waymo và Tesla đang tích cực nghiên cứu và thử nghiệm xe tự lái và dự báo rằng vào năm 2025, công nghệ này sẽ được triển khai rộng rãi trên toàn cầu.
2. Drone giao hàng: Đột phá trong quản lý vận chuyển
Drone – hay còn được gọi là máy bay không người lái, đang dần trở thành một giải pháp đột phá trong ngành logistics, đặc biệt trong việc giao hàng ở các khu vực đô thị đông đúc hoặc khó tiếp cận. Các công ty như Amazon và Wing (Google) đã thử nghiệm giao hàng bằng drone trong nhiều năm qua và dự báo sẽ triển khai chính thức và rộng rãi vào năm 2025. Theo một báo cáo của PwC (2023), thị trường drone trong ngành logistics dự kiến sẽ đạt 7,7 tỷ USD vào năm 2025, cho thấy tiềm năng lớn của công nghệ này trong việc giao hàng nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.
Drone không chỉ giúp giảm chi phí vận chuyển mà còn tăng tính linh hoạt, đặc biệt là trong các khu vực đô thị đông đúc hoặc khó tiếp cận. Drone có thể giảm thời gian giao hàng, nâng cao sự hài lòng của khách hàng và cải thiện hiệu quả vận hành của các công ty logistics.
Tại Việt Nam, một trong những công ty tiên phong trong việc ứng dụng drone vào logistics là Viettel Post. Họ đang tích cực thử nghiệm sử dụng drone trong các khu vực đô thị và các không gian đặc biệt như khu nghỉ dưỡng, khu công nghiệp hoặc các khu vực chịu ảnh hưởng của thiên tai. Theo thông tin từ Viettel Post (2024): “Lộ trình giao hàng của chúng tôi có kế hoạch sử dụng robot và drone giao hàng tự động, với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ toàn diện”. Theo đó, công ty đã triển khai các kế hoạch ứng dụng drone và robot tự động để giao hàng tại các khu vực như nội khu khách sạn, nhà máy và đặc biệt là trong các khu vực bị ảnh hưởng bởi lũ lụt. Đồng thời, họ không chỉ triển khai công nghệ này trong giao nhận hàng mà còn ứng dụng drone để phục vụ các hoạt động nông nghiệp, như giám sát mùa màng, tưới tiêu, đặc biệt là giúp đỡ các vùng nông thôn và khu vực chịu thiên tai.
3. Xe tải điện: Chuyển đổi hướng tới phát triển bền vững
Chuyển đổi sang xe tải điện là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của ngành logistics toàn cầu, đặc biệt là trong bối cảnh các chính phủ toàn cầu đang đẩy mạnh các sáng kiến phát triển bền vững và giảm thiểu khí thải. Xe tải điện không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn góp phần vào việc giảm thiểu khí thải carbon, nâng cao chất lượng môi trường sống.
Theo Quyết định 876/QĐ-TTg (2022), Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt “Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải”. Chương trình này nhằm giảm 7,2% lượng khí thải từ ngành giao thông vận tải vào năm 2030, đồng thời thúc đẩy sự chuyển đổi sang sử dụng các phương tiện giao thông xanh, bao gồm xe điện và các phương tiện sử dụng năng lượng tái tạo. Đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu có 50% phương tiện giao thông đô thị và 100% xe buýt và taxi nội đô sử dụng điện hoặc năng lượng xanh và mục tiêu đến năm 2050 là 100% phương tiện giao thông đường bộ sẽ chạy bằng điện hoặc năng lượng sạch.
Chính sách này là bước đi quan trọng để Việt Nam không chỉ giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn gia nhập xu hướng chuyển đổi năng lượng xanh toàn cầu, thúc đẩy phát triển bền vững trong ngành giao thông vận tải và logistics.
4. Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo và Big data trong tối ưu hóa chuỗi cung ứng
Các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) và Big Data đang trở thành một công cụ không thể thiếu trong việc quản lý và tối ưu hóa chuỗi cung ứng trên toàn cầu. AI có thể giúp các công ty logistics phân tích dữ liệu lớn để dự báo nhu cầu, tối ưu hóa các lộ trình vận chuyển và tự động hóa các quy trình, giúp giảm thiểu chi phí và tăng cường hiệu quả. Các công ty logistics lớn như DHL và FedEx đã và đang áp dụng AI vào hệ thống quản lý kho, phân tích dữ liệu vận chuyển và tối ưu hóa hệ thống giao nhận hàng hóa toàn cầu.
Theo một báo cáo của Deloitte (2023), AI và Big Data đã trở thành công cụ quan trọng trong việc cải thiện khả năng dự báo và quản lý kho, đồng thời giảm thiểu rủi ro và sai sót trong chuỗi cung ứng. Tại Việt Nam, các công ty logistics trong nước cũng đang tích cực đầu tư vào giải pháp công nghệ này nhằm tối ưu hóa, nâng cao hiệu quả vận hành và giúp cải thiện trải nghiệm của khách hàng một cách tốt nhất.
5. Tăng cường tích hợp và hợp tác trong chuỗi cung ứng
Không chỉ dừng lại ở việc áp dụng các công nghệ mới, sự hợp tác và tích hợp giữa các bên trong chuỗi cung ứng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa các quy trình. Các công ty không còn đơn thuần chỉ là nhà vận chuyển mà còn là đối tác chiến lược trong việc cải tiến chuỗi cung ứng, là đối tác giao thương kết nối các nhà cung cấp và khách hàng để có thể tạo ra một hệ thống logistics hiệu quả hơn. Việc áp dụng các công nghệ như blockchain giúp tăng cường sự minh bạch và giảm thiểu các sai sót trong chuỗi cung ứng, đồng thời đảm bảo thông tin được chia sẻ chính xác và an toàn giữa các bên.
Xu hướng phát triển của thị trường logistics tại Việt Nam
Trong những năm tới, tiềm năng phát triển của ngành logistics tại Việt Nam dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào sự phát triển của thương mại điện tử và nhu cầu vận chuyển hàng hóa quốc tế ngày càng tăng. Nhiều báo cáo cho thấy thị trường logistics có thể đạt mức tăng trưởng đáng kể, thúc đẩy các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ hiện đại. Chính phủ Việt Nam cũng đang triển khai các chính sách khuyến khích đầu tư vào hạ tầng logistics, bao gồm xây dựng cảng biển, đường cao tốc và các kho bãi hiện đại, nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh của ngành logistics trong khu vực. Bên cạnh đó, thông qua Quyết định số 876/QĐ-TTg của Chính phủ đã đặt mục tiêu giảm phát thải từ ngành giao thông vận tải và chuyển hướng sử dụng năng lượng xanh, mở ra cơ hội phát triển lớn cho ngành logistics theo xu hướng toàn cầu.
Ngoài ra, sự phát triển của Công nghệ 4.0, đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo, Internet of Things (IoT) và Blockchain, sẽ nâng cao hiệu quả và tính minh bạch của ngành logistics. Các doanh nghiệp sẽ ngày càng tập trung vào tối ưu hóa quy trình vận hành, giảm chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Đồng thời, xu hướng phát triển logistics bền vững cũng sẽ trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển của các công ty, khi mà ngày càng có nhiều doanh nghiệp cam kết thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường trong hoạt động logistics của mình.
Có thể thấy, những sáng kiến tiên phong trong ngành logistics tại Việt Nam như Viettel Post với việc sử dụng robot và drone cho giao hàng tự động, hay những nỗ lực của Vinfast trong việc ứng dụng công nghệ xanh, là minh chứng rõ nét cho sự tiến bộ và phát triển mạnh mẽ trong ngành logistics Việt Nam. Những bước đi này không chỉ phản ánh sự nỗ lực của các công ty logistics trong việc xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ hoàn chỉnh, mà còn cho thấy khả năng thích ứng nhanh chóng với xu hướng toàn cầu. Việc chuyển sang sử dụng phương tiện vận tải xanh, bao gồm xe tải điện và các giải pháp năng lượng tái tạo, không chỉ giúp giảm thiểu đáng kể lượng khí thải độc hại mà còn nâng cao hiệu quả vận chuyển, tạo đà cho sự phát triển bền vững của ngành logistics Việt Nam trong tương lai.
Kết Luận
Vào năm 2025, ngành logistics sẽ trải qua những thay đổi mạnh mẽ nhờ vào sự phát triển của các công nghệ tiềm năng như xe tự lái, drone, xe tải điện và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý chuỗi cung ứng. Nhìn chung, các xu hướng phát triển ngành logistics tại Việt Nam trong những năm tới sẽ mang lại nhiều thay đổi tích cực, không chỉ giúp cải thiện hiệu quả vận chuyển mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ cho người tiêu dùng. Sự phát triển công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo và IoT, kết hợp với các phương pháp logistics bền vững, sẽ là yếu tố then chốt giúp ngành logistics thích ứng và phát triển trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Với sự hỗ trợ của chính phủ và các doanh nghiệp, cùng các chính sách và chiến lược hợp lý, Việt Nam đang trên đà hội nhập mạnh mẽ vào xu hướng toàn cầu, thúc đẩy nền kinh tế quốc gia và khẳng định vị thế của mình trên bản đồ logistics khu vực và quốc tế trong tương lai.
Tài liệu tham khảo:
- Tổng cục Thống kê. (2024). Thống kê xuất khẩu Việt Nam sang Trung Quốc năm 2024. Truy cập từ https://www.gso.gov.vn
- McKinsey & Company. (2021). The impact of self-driving trucks on the logistics industry. Truy cập từ https://www.mckinsey.com
- (2023). Global drone logistics market. Truy cập từ https://www.pwc.com
- Viettel Post. (2024). Điều thú vị về tổ hợp robot logistics thông minh Made by Viettel Post tại Innovate Viet Nam 2024. Truy cập từ https://viettellogistics.com.vn
- Quyết định 876/QĐ-TTg. (2022). Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải. Chính phủ Việt Nam. Truy cập từ https://www.chinhphu.vn
